در ادامه اين مطلب از رزبانو تصاویری به روز از عزاداری ماه محرم را مشاهده نماييد.

عزاداری محرم همه ساله با شور خاصی برگزار می شود که در این میان ممکن است سنت ها و رفتارهای عجیب نیز مشاهده شود. در ایران به مناسبت های مختلف مراسم سوگواری گسترده برگزار می شود. بیشتر این مراسم ها برخواسته از مذهب تشیع اند و سابقه تاریخی دارند. محرم که یادآور شهادت شدن سومین پیشوای مذهبی شیعیان است، یکی از مهمترین این مناسبت ها است.

اما شیوه برگزاری این سوگواری ها همیشه مشابه نبوده است و در طول زمان تغییر کرده است. چندی است که مراسمی با عنوان “همایش شیرخوارگان حسینی” در شهرهای مختلف ایران برگزار می شود.

این مراسم هر سال با گسترش و تبلیغات بیشتری برگزار می شود.

معمولا کودکان خردسال با لباس ها و نمادهای مذهبی حضور دارند.

این مراسم همزمان با نوحه خوانی و مرثیه سرایی است. سوگواران از طبقه های مختلف اجتماعی، کودکان خود را به این برنامه مذهبی می آورند.

همایش “شیرخوارگان حسینی” اشاره به باوری دارد که شیعیان بر اساس آن معتقد اند که “حضرت علی اصغر” فرزند خردسال حسین بن علی (ع) سومین پیشوای شیعیان با تیر سپاهیان یزید بن معاویه، خلیفه وقت مسلمانان در سال ۶۱ هجری قمری به شهادت رسید.

در این مراسم گهواره های نمادین از علی اصغر (ع) نمایش داده می شوند که کودکان برای “متبرک شدن” در آنها قرار می گیرند.

شرکت کنندگان همچنین به دلایل مختلف در گهواره های نمادین و جایگاه ویژه مراسم پول می ریزند.

 

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز در ترویج مراسم هایی همچون “شیرخوارگان حسینی ” نقش قابل توجهی داشته است.

برخی سنت های قدیمی تر هم با انتقاد روبرو هستند. قمه زنی یکی از این رسوم است که عزاداران با شمشیر و خنجر بر سر و کمر خود می زنند تا خون جاری شود. تصویر قمه زنی شیعیان در پاکستان را نشان می دهد.

 

مراسم های کمتر دلخراشی نیز وجود دارد. یکی از این رسوم تشت گذاری است. به نظر می رسد قدمت این مراسم به دوره صفویه باز می گردد و بر اهمیت آب و جایگاه آن در حادثه کربلا تاکید دارد. تشت گذاری معمولا در استان های ترک نشین ایران خصوصا اردبیل رواج دارد.

دسته های عزادار مذهبی هم با شکل و شمایل مختلف دسته های سوگواری را تشکیل می دهند. این گروه از عزاداران شمشیر بدست، آذربایجانی های مقیم مشهد هستند.

در برخی مناطق ایران مراسم سوگواری بیشتر شبیه “کارناوال های” مرسوم در کشورهای غربی است و عزاداران با لباس های مختلف در این مراسم شرکت می کنند. اغلب کارناوال ها در کشورهای غربی نیز ریشه مذهبی دارند.

بخشی از نسل جوان ایرانی اما تعریف دیگری از این مراسم دارد. محرم جدا از باورهای مذهبی فرصتی برای اعلام حضور نوع دیگری از فرهنگ در جامعه است که با سبک های سنتی متفاوت است.

همه رسوم تازه اما مورد پذیرش حکومت نیست. حکومت سعی می کند که کنترل کامل خود را بر این مراسم مذهبی تاریخی به طور کامل حفظ کند.

کشمکش میان تندروهای مذهبی، مذهبی های میانه رو و نسلی که میان مذهب و سبک جدید زندگی فاصله ایجاد کرده را می توان در این مراسم دید. هنور مشخص نیست که کدام گروه بتواند الگوی خود را به دیگران تعمیم دهد. گرچه هم اکنون نیز تغییرات زیادی رخ داده است.

 

مناسک و سنت های ماه محرم در ایران هرساله دستخوش تغییر است. این تغییرات موجب اعتراض منتقدانی شده است. این منتقدان شامل کسانی می شوند که از کمرنگ شدن باورهای مذهبی نگران اند یا از ترویج خرافات انتقاد می کنند.

دیگر مطالب

مذهبی